NAJCZĘSTSZE WADY WYMOWY:
- Seplenienie międzyzębowe – czyli artykulacja głosek: s,z,c,dz z językiem wsuniętym między zęby,
- Parasygmatyzm – czyli zamiana głosek: sz,ż,cz,dż-na s, z, c, dz, lub ś, ź,ć, dź np. zamiast szafa – safa, siafa ;czapka – capka,ciapka lub odwrotnie np. samolot- szamolot,
- Bezdźwięczność całkowita lub częściowa -polega na wymawianiu głosek dźwięcznych g,b,d,z, w,dz jako bezdźwięcznie czyli:k,p,t,s,f,c, np. woda – fota, zegar – sekar.
- Rotacyzm – brak artykulacji głoski r lub jej deformacja:zamian r na l , j np. rower- lowel, jowej
- Wymowa niedbała – spowodowana brakiem otwierania ust przy mówieniu, zaciśnięciem szczęk, co powoduje, że mowa jest niewyraźna i niezrozumiała.
- Jąkanie – niepłynność mówienia.
NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY WAD WYMOWY:
- Nieprawidłowa budowa aparatu artykulacyjnego (języka, warg, podniebienia, wady zgryzu, wadliwe uzębienie, przerost trzeciego migdałka);
- Niska sprawność narządów artykulacyjnych (brak pionizacji języka, niska sprawność języka, warg, żuchwy);
- Zaburzenia słuchu mownego oraz fizjologicznego (brak zdolności różnicowania dźwięków mowy);
- Niekorzystne czynniki środowiskowe (nieprawidłowe wzorce wymawianiowe, nieprawidłowe postawy rodzicielskie).
NA CZYM POLEGA KOREKCJA WAD WYMOWY?
Korekcja wad wymowy polega na:
- Usprawnianiu pracy narządów artykulacyjnych -ćwiczenia: języka, warg, żuchwy, podniebienia;
- Ćwiczeniach oddechowych -nauka oddychania przez nos, wydłużanie fazy wydechowej,
- Kształtowaniu słuchu mownego-ćwiczenia: w różnicowaniu dźwięków mowy, w różnicowaniu poprawnego i zaburzonego brzmienia;
- Wywołaniu głoski, w miejsce błędnie artykułowanego dźwięku, utrwaleniu jej w izolacji, w sylabach, następnie w wyrazach, wyrażeniach, zdaniach i tekstach oraz zautomatyzowaniu poprawnego dźwięku w mowie spontanicznej.
JAK DŁUGO TRWA TERAPIA LOGOPEDYCZNA?
Czas trwania terapii zależy czynników takich jak:
- Rodzaj wady wymowy,
- Wiek pacjenta (im młodszy pacjent, tym mniej utrwalone nawyki błędnego wytwarzania dźwięków);
- Częstotliwość i systematyczność ćwiczeń (ćwiczenia należy powtarzać kilka lub kilkanaście razy dziennie, w różnych sytuacjach: podczas spaceru, zakupów, jazdy samochodem itp.);
- Nastawienia samego pacjenta (nastawienie pozytywne lub negatywne, obojętne);
- Terapia zostaje zakończona w momencie, kiedy dziecko prawidłowo wymawia głoskę w mowie spontanicznej i nie powtarza złych nawyków wymawianiowych.
KONSEKWENCJE WADY WYMOWY W NAUCE CZYTANIA I PISANIA
Dziecko z wadą wymowy ma:
- Problemy z nauką czytania i pisania w szkole (występuje ryzyko pojawienia się dysleksji, czyli specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu);
- Trudności w prawidłowym zapisywaniu wyrazów (dziecko jak mówi, tak pisze), liczne błędy ortograficzne (ubezdźwięcznianie, brak różnicowania głosek i-j, nieprawidłowy zapis: ą,ę, zamiana sz,ż,cz,dż na s,z,c,dz i szereg innych błędów);
- Trudności w budowaniu prawidłowych zdań (myli wyrazy brzmiące podobnie, popełniania błędy gramatyczne);
- Trudności w rozumieniu tekstów mówionych, czytanych i pisanych;
- Wolniejsze tempo pracy, wywołane słabo opanowaną techniką czytania;
- Zaniżoną samoocenę i poczucie izolacji.
Utrzymujące się trudności w czytaniu i pisaniu, rzutują na cały proces uczenia się.